Home

tijdgeest

 

Generatie 12

(1625 - 1685)

 

   

Gouden Eeuw, in het algemeen een tijdperk van welvaart en culturele bloei; in verscheidene wereldbeschouwingen de eerste van de vier fasen in een cyclische wereldbeloop: een gouden, een zilveren, een koperen en een ijzeren eeuw; in de Nederlanden en in Frankrijk duidt men met de Gouden Eeuw de 17de eeuw aan.
Tachtigjarige oorlog, tussen Spanje en de Nederlanden (1568-1648); hieraan lag een complex van oorzaken ten grondslag, onder meer het verzet tegen een aanslag op de autonomie, op de vrijheden der gewesten, verzet tegen de godsdienstvervolgingen, de eis van godsdienstvrijheid en handelspolitieke belangen; Spanje verloor in deze strijd zijn overheersende plaats in de Europese politiek; in 1648 vrede van Münster.
Michiel Azn de Ruyter (1607-1676), Nederlands admiraal, afkomstig uit Vlissingen; bij het begin van de Eerste Engelse Oorlog kwam hij voorgoed in Staatse dienst, hij versloeg de Engelse vloot bij Plymouth (1652); bij het uitbreken van de Tweede Engelse Oorlog werd hij luitenant-admiraal (1665); het jaar daarop won hij de Vierdaagse Zeeslag, in 1667 leidde hij de spectaculaire tocht naar Chatham; in de Derde Engelse Oorlog versloeg hij de Engelsen en de Fransen bij Schooneveld en Kijkduin (1673); uitgezonden om Spanje tegen Frankrijk te steunen, sneuvelde hij bij Syracuse; werd in 1677 begraven in de Nieuwe Kerk te Amsterdam.
Verenigde Oostindische Compagnie, V.O.C. (1602-1798), Nederlandse handelsvereniging, opgericht in 1602 voor de handel op de Indische archipel; ontving van de Staten-Generaal het monopolie en een aantal soevereiniteitsrechten, zoals het voeren van oorlog; de Compagnie had een dagelijks bestuur van 17 leden, de Heren Zeventien; in 1798 werd de Compagnie met de bezittingen en schulden overgenomen door de staat.

1627: Het beleg van Grol. Op 23 april 1625 sterft prins Maurits. Hij wordt opgevolgd door zijn zoon Frederik Hendrik. Deze is evenals zijn vader een voortreffelijk veldheer en onderscheidt zich vooral als succesvol belegeraar, vandaar zijn bijnaam: de 'stedendwinger'. Zijn eerste belangrijke succes is de verovering van de sterke vesting Grol (tegenwoordig Groenlo) in de Achterhoek. De Spaanse troepen hebben nu bijna geen steunpunten meer in de noordelijke Nederlanden en het aangrenzende Duitsland.

 

1629: Beleg van 's-Hertogenbosch. Met deze succesvolle belegering maakt Frederik Hendrik naam in heel Europa. 's-Hertogenbosch is een strategisch belangrijke vestingstad. De stad beheerst Brabant en de toegangswegen tot de Veluwe, Utrecht en Holland. Frederik Hendrik trekt 24.000 infanteristen samen bij de stad, alsmede 4.000 ruiters en 116 kanonnen. De Spanjaarden willen de stad tot elke prijs verdedigen en sturen verschillende legers om de belegeraars te verjagen. De Republiek moet alles op alles zetten om de Spaanse aanval af te slaan. De Spaanse legers worden verslagen, waarbij vooral de Veluwe oorlogstoneel is. Het gebied wordt geheel verwoest. Frederik Hendrik zet ondertussen de belegering voort en weet de stad na een beleg van vierenhalve maand te overmeesteren.

 

1632: Beleg van Maastricht. Frederik Hendrik onderneemt in dit jaar een veldtocht langs de Maas met de bedoeling Maastricht te veroveren en zo diep door te dringen in Limburg en Brabant om ook daar een volksopstand te ontketenen. Onder het oog van twee vijandelijke legers slaagt hij er in korte tijd in de vesting te overmeesteren.

 

1648: Vrede van Munster. Einde van de Tachtigjarige Oorlog (en tegelijk ook van de Dertigjarige Oorlog die vanaf 1618 in Duitsland had gewoed). De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden wordt erkend als een onafhankelijke en soevereine staat.