tijdgeest

1600: Slag bij Nieuwpoort. De bekendste slag uit de Nederlandse geschiedenis. Maurits was eigenlijk op weg naar Duinkerken om de beruchte kapers aan te pakken, maar stuitte onderweg bij het havenplaatsje Nieuwpoort op de gecombineerde troepenmacht van Albrecht van Oostenrijk en de Spaanse generaal Mendoza. Het was Maurits eerste echte veldslag. Hij behaalt een klinkende overwinning.

1602: Beleg van Grave. Maurits wil in de zomer van dit jaar liever de Spaanse legers in de Zuidelijke Nederlanden aanvallen, maar deze ontwijken de slag. Daarom keert hij terug naar het noorden en slaat met een leger van 20.000 man het beleg voor de belangrijke vesting Grave aan de Maas. De verdediging kan over nauwelijks meer dan 1.500 man beschikken, maar rekent op hulp van een ontzettingsleger. Maurits heeft echter de stad goed omsingeld en bovendien zijn eigen troepen door middel van veldversterkingen goed beschermd tegen een aanval van buiten. De verdedigers beschikken wel over veel uithoudingsvermogen, zodat het beleg toch nog de hele zomer voortduurt. Uiteindelijk geeft het garnizoen zich in september over, net op tijd voor Maurits, omdat hij ten gevolge van het snel stijgende waterpeil in de Maas het beleg spoedig had moeten staken.

1609-1621: Twaalfjarig bestand. Met de sluiting van een wapenstilstand in 1609 eindigt de eerste fase in de Tachtigjarige Oorlog. Het betekent een feitelijke erkenning van de Republiek. In 1621 wordt de strijd hervat, maar die is dan eigenlijk van karakter veranderd. Het Noord-Nederlandse grondgebied is min of meer bevrijd. De strijd is voortaan defensief en voltrekt zich langs de grenzen waar talrijke vestingsteden zijn.

1622: Bergen op Zoom ontzet. De Spaanse veldheer Spinola belegert de vestingstad Bergen op Zoom. De stad 'houdt zich vroom' (dapper) en wordt door Maurits ontzet.

1627: Het beleg van Grol. Op 23 april 1625 sterft prins Maurits. Hij wordt opgevolgd door zijn zoon Frederik Hendrik. Deze is evenals zijn vader een voortreffelijk veldheer en onderscheidt zich vooral als succesvol belegeraar, vandaar zijn bijnaam: de 'stedendwinger'. Zijn eerste belangrijke succes is de verovering van de sterke vesting Grol (tegenwoordig Groenlo) in de Achterhoek. De Spaanse troepen hebben nu bijna geen steunpunten meer in de noordelijke Nederlanden en het aangrenzende Duitsland.

1629: Beleg van 's-Hertogenbosch. Met deze succesvolle belegering maakt Frederik Hendrik naam in heel Europa. 's-Hertogenbosch is een strategisch belangrijke vestingstad. De stad beheerst Brabant en de toegangswegen tot de Veluwe, Utrecht en Holland. Frederik Hendrik trekt 24.000 infanteristen samen bij de stad, alsmede 4.000 ruiters en 116 kanonnen. De Spanjaarden willen de stad tot elke prijs verdedigen en sturen verschillende legers om de belegeraars te verjagen. De Republiek moet alles op alles zetten om de Spaanse aanval af te slaan. De Spaanse legers worden verslagen, waarbij vooral de Veluwe oorlogstoneel is. Het gebied wordt geheel verwoest. Frederik Hendrik zet ondertussen de belegering voort en weet de stad na een beleg van vierenhalve maand te overmeesteren.

1632: Beleg van Maastricht. Frederik Hendrik onderneemt in dit jaar een veldtocht langs de Maas met de bedoeling Maastricht te veroveren en zo diep door te dringen in Limburg en Brabant om ook daar een volksopstand te ontketenen. Onder het oog van twee vijandelijke legers slaagt hij er in korte tijd in de vesting te overmeesteren.

1648: Vrede van Munster. Einde van de Tachtigjarige Oorlog (en tegelijk ook van de Dertigjarige Oorlog die vanaf 1618 in Duitsland had gewoed). De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden wordt erkend als een onafhankelijke en soevereine staat.