tijdgeest

Staatshoofden:

1814-1840: Koning Willem I

1840-1849: Koning Willem II

1849-1890: Koning Willem III

Nederland gaat in de jaren 1850 over op een liberale handelspolitiek. Tot 1870 is het vergeleken met omliggende landen, onderontwikkeld gebied. Na 1870 industrialisatie.

1840: Willem II (1792-1849) wordt Koning van Nederland. De belangrijkste gebeurtenis uit zijn korte regeringsperiode is de invoering van een nieuwe liberale grondwet (onder leiding van Thorbecke) die in 1848 tot stand komt onder druk van de revoluties die dat jaar overal in Europa plaatsvinden. De ministeriële verantwoordelijkheid wordt ingesteld en er zullen in het vervolg rechtstreekse verkiezingen worden gehouden. 

1849: Willem III (1817-1890) wordt Koning van Nederland na het overlijden van zijn vader. Hij verzet zich vergeefs tegen de constitutionele en liberale vernieuwingen die zijn vader tegen zijn zin in heeft doorgevoerd. In de eerste jaren van zijn regering duiken er geregeld geruchten op over een staatsgreep die de koning zou beramen, met name in 1853 als de Aprilbeweging hiervoor een gunstig klimaat lijkt te scheppen. De liberale grondwet van 1848 geeft alle Kerken het recht zich naar eigen goeddunken te organiseren. In 1887 komt een grondwetsherziening tot stand die een verdere democratiering van het staatsbestel inluidt.

1870: In verband met de dreiging van een oorlog tussen Duitsland en Frankrijk kondigt Nederland de mobilisatie af. Deze legt de slechte toestand bloot waarin het leger verkeert. Modernisering van materieel en bewapening blijkt hard nodig. Drie dagen na de mobilisatieafkondiging breekt de Frans-Duitse oorlog uit. Nederland verklaart zich neutraal. Tot verrassing van velen behaalt Pruisen een gemakkelijke overwinning.

1890: in Nederland volgt Koningin Wilhelmina (1880-1962) Willem III op. Omdat prinses Wilhelmina bij het overlijden van haar vader nog minderjarig is, treedt haar moeder koningin Emma (1858-1934) tot 1898 (het jaar waarin Wilhelmina 18 jaar wordt) op als regentes. Omdat een vrouwelijk staatshoofd voor Luxemburg niet acceptabel is, treedt het groothertogdom in 1898 uit het Koninkrijk der Nederlanden.